تأثیر به‌کارگیری آموزش انتقادی در درس طراحی معماری بر انگیزش تحصیلی دانشجویان طرح معماری یک کارشناسی‌ارشد

انتخاب بهینه‌ترین شیوه آموزش همگام با هدف و زمینه موضوعی که آموزش داده می‌شود یکی از مسائلی است که در چند دهه گذشته مورد بررسی بسیاری از پژوهشگران رشته‌های مختلف قرار گرفته است. یکی از این مقوله‌ها، بحث در چگونگی به‌کارگیری شیوه آموزش انتقادی، به‌عنوان یکی از یادگیرنده محورترین شیوه‌های آموزشی است که بین دانشجویان و استاد، روابط نه بر اساس انتقال یک‌طرفه اطلاعات بلکه براساس تغییر در ساختار قدرت و تبادل همه جانبه اطلاعات بنا نهاده شده است. همخوانی این شیوه آموزشی مسئله محور با جوهره محیط‌های یادگیری کارگاه‌های معماری، امکان به‌کارگیری این روش آموزشی در کارگاه معماری طرح یک کارشناسی‌ارشد را متبادر نمود. بر این مبنا، پژوهش حاضر، با هدف بررسی تأثیر روش مذکور بر میزان انگیزش دانشجویان معماری در دروس عملی طراحی شد. دانشجویان طرح یک کارشناسی‌ارشد در دانشگاه آزاد گرگان به‌عنوان مورد مطالعاتی پژوهش انتخاب شدند. فرضیه پژوهش این بود که تأثیر آموزش انتقادی بر ایجاد انگیزش درونی در میان دانشجویان معماری در دروس طرح معنادار است. روش تحقیق حاضر توصیفی و روش تجزیه و تحلیل آمار، استنباطی بوده است. برای سنجش و مقایسه میزان انگیزش دانشجویان در دو حالت آموزش معمول و انتقادی از پرسشنامه استاندارد شده محیط‌های یادگیری حمایتگر دسی و رایان1 استفاده شد. این پرسشنامه بر مبنای نظریه انگیزش درونی دسی و رایان که سه معیار «خودمختاری»، «احساس کفایت» و «احساس تعلق» را در رشد انگیزش درونی اساسی می‌داند و مدل مفهومی تحقیق حاضر نیز بر مبنای آن‌ها تدوین و طراحی شده است. از آزمون T دو نمونه مستقل و با استفاده از نرم‌افزار SPSS برای مقایسه این دو روش در نمونه مورد مطالعه استفاده شده است. نتایج نشان دادند که روش آموزش انتقادی به‌طور قابل توجهی نسبت به روش معمول استاد- محور سطح بیشتری از انگیزش را در دانشجویان پدید می‌آورد